Khi vô tình bị vật nhọn
nghi bị nhiễm HIV đâm phải cần phải hết sức bình tĩnh và xử trí theo các
bước sau, tuyệt đối không cố nặn máu càng dễ gây tổn thương hơn
>>> Nấm chaga
>>> Nấm chaga
Thông thường khi bị đâm bởi vật nhọn nghi có dính máu của người nhiễm HIV, các nạn nhân có tâm lý sợ hãi nên cố gắng nặn máu ra càng nhiều càng tốt. Điều này vô tình khiến HIV dễ xâm nhập cơ thể hơn nữa.
Khái niệm đầu tiên cần nắm rõ là “phơi
nhiễm với HIV”. Hiểu đơn giản, phơi nhiễm là khi một người có tiếp xúc
với tác nhân gây bệnh (ở đây là virus HIV), do đó có nguy cơ lây nhiễm
căn bệnh này. Phơi nhiễm (exposure) sẽ cho một tỷ lệ lây nhiễm
(infection) nhất định. Lây nhiễm sẽ kéo theo một tỷ lệ mắc bệnh (disease) nhất định.
Hiện nay y học đã tìm ra phương pháp điều trị làm giảm tỷ lệ chuyển từ phơi nhiễm sang lây nhiễm HIV nhờ thuốc kháng virus. Đây gọi là điều trị dự phòng sau phơi nhiễm (Post exposure prophylaxis – PEP).
Khi bị vật nghi là bị nhiễm HIV đâm phải cần xử trí như sau
Thật bình tĩnh, lấy các dụng cụ gây tổn thương ra khỏi cơ thể và cầm
máu. Rửa trực tiếp vết thương dưới vòi nước sạch trong ít nhất 5 phút
nhằm gột rửa bớt phần máu và dịch tiết dây nhiễm lên vết thương.
Sau đó sát trùng bằng các dung dịch sát khuẩn và băng vết thương bằng gạc, băng cuộn hay băng keo cá nhân.
Nếu bị máu hoặc dịch tiết
của người có HIV bắn vào mắt, mũi, cần rửa mắt, mũi liên tục bằng nước
sạch hay nước muối sinh lý (chai nhỏ mắt chứa Nacl 0.9%) trong 5 phút,
bằng cách chớp mắt, ngâm khịt mũi trong ca nước sạch. Nếu bị bắn vào
môi, miệng, nên súc miệng bằng nước sạch trong 5 phút.
Trường hợp bị vật nhọn đâm, tuyệt đối không nặn máu. Thay vào đó, hãy rửa vết thương bằng nước sạch và nhanh chóng đến cơ sở y tế.
Nên nhớ không phải mọi sự
cố liên quan HIV đều có thể gây phơi nhiễm. Với bệnh này, 2 tình huống
phơi nhiễm được kể đến nhiều nhất là đường máu và quan hệ tình dục.
Trong các tình huống phơi nhiễm kể trên đều
cần đến cơ sở y tế để được điều trị PEP. Điều trị dự phòng sau phơi
nhiễm cho hiệu quả bảo vệ rất cao, lên đến 90-95% trong vài giờ đầu, và duy trì hiệu quả trong khoảng 72 giờ tính từ thời điểm phơi nhiễm.
Trong trường hợp người bệnh đủ chỉ định điều trị dự phòng sau phơi nhiễm, bác sĩ sẽ yêu cầu:
Làm xét nghiệm nhanh HIV.
Uống thuốc kháng virus ARV đủ 28 ngày.
Làm lại xét nghiệm HIV sau một tháng, 3 tháng và 6 tháng nhằm khẳng định tình trạng âm tính và hiệu quả của điều trị PEP.
Song song với điều trị dự
phòng sau phơi nhiễm với HIV, người bệnh cũng được khuyến khích tầm
soát các bệnh lý khác có cùng đường lây (tùy theo tình huống phơi
nhiễm). Chẳng hạn như viêm gan siêu vi B, C, bệnh lây qua đường tình dục: Giang mai, lậu, mồng gà. Riêng trường hợp bị vật nhọn đâm, cần lưu ý đến tiêm phòng uốn ván.
